К-2, К-3, К-4 ՀՐԹԻՌԱՅԻՆ ԱՍՏՂԱԴԻՏԱՐԱՆՆԵՐ
 |
1961 – 1974 թթ. ստեղծվել և արձակվել են հրթիռային աստղադիտարաններ (մոտ 10 արձակում Կապուստին-Յար կայանից) Արեգակի ուլտրամանուշակագույն և ռենտգենյան ճառագայթման ուսումնասիրման համար: Ապա, 1977 – 1979 թթ. կատարվել է երեք արձակում РОС-5 հրթիռային աստղադիտարանների` ИНТЕРКОСМОС միջազգային ծրագրով: Մշակվել են տիեզերական մեքենաշինության մի շարք սկզբունքներ: |
ՊՐՈՑԻՈՆ. ՈՒՂԵԾՐԱՅԻՆ ԱՎՏՈՄԱՏ ԱՍՏՂԱԴԻՏԱԿ "ԿՈՍՄՈՍ" ԱՐԲԱՆՅԱԿԻ ՎՐԱ
 |
1960-ականների Ռուսաստանի "Фотон" (КОМЗ) և ЦСКБ "Прогресс" կազմակերպությունների հետ համատեղ` Գրիգոր Գուրզադյանի ղեկավարությամբ, սկսվում է ՊՐՈՑԻՈՆ աստղաֆիզիկական արբանյակի ստեղծման նախագիծը: ԿԱՄԵՐՏՈՆ անվանումով այդ գիտափորձը իրականացվեց ԿՈՍՄՈՍ-309 (արձակված 12.11.1969 Պլեցեսկից) հետախուզական արբանյակի վրա: |
ՕՐԻՈՆ-1. ԱՍՏՂԱՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԱՍՏՂԱԴԻՏԱՐԱՆ "ՍԱԼՅՈՒՏ-1" ԱՌԱՋԻՆ ՏԻԵԶԵՐԱԿԱՆ ՈՒՂԵԾՐԱՅԻՆ ԿԱՅԱՆԻ ՎՐԱ
|
|
ՕՐԻՈՆ-1 տիեզերական աստղադիտարանը ուղեծիր դուրս բերվեց 1971թ. ապրիլի 19-ին "ՍԱԼՅՈՒՏ-1" առաջին տիեզերական կայանի վրա: Աստղադիտարանը նախատեսված էր աստղերի ուլտրամանուշակագույն սպեկտներ ստանալու համար 2000-3000 A տիրույթում 5 A անջատումով: Գիտական ծրագիրը կատարվեց փայլուն կերպով, սակայն վայրէջքի ժամանակ անձնակազմը զոհվեց: Աստղադիտարանի հաջորդ համալիրը նախատեսված էր "ՍԱԼՅՈՒՏ-2" կայանի համար, սակայն "ՍԱԼՅՈՒՏ-1"-ի անձնակազմի աղետի հետ առնչվող պատճառներով այդ կայանը չարձակվեց: |
ՕՐԻՈՆ-2. ԱՍՏՂԱՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԱՍՏՂԱԴԻՏԱՐԱՆ "ՍՈՅՈՒԶ-13" ՏԻԵԶԵՐԱՆԱՎԻ ՎՐԱ
 |
1973թ. դեկտեմբերի 18-ին ուղեծիր դուրս բերվեց ՍՈՅՈՒԶ-13 տիեզերանավը (երկու տիեզերագնացով), որի վրա տեղադրված էր ՕՐԻՈՆ ուղեծրային աստղադիտարանը: Գիտական ծրագիրը ներառում էր մեծաթիվ թույլ աստղերի ուլտրամանուշակագույն սպեկրերի ստացումը 2000 - 3000 Å տիրույթում: Ծրագիրը կատարվեց մեծ հաջողությամբ: |
ԱԼՏԱԻՐ. ՌԵՆՏԳԵՆՅԱՆ ՈՒՂԵԾՐԱՅԻՆ ԱՍՏՂԱԴԻՏԱԿ "ՄԵՏԵՈՐ" ԱՐԲԱՆՅԱԿԻ ՎՐԱ
 |
ԱԼՏԱԻՐ ռենտգենյան աստղադիտակը տեղադրված էր ՄԵՏԵՈՐ 1-16 ուղեծրային կայանի վրա արձակված 05.03.1974 Պլեսեցկ կայանից: |
ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ "ԱՍՏՐՈՆ" ԾՐԱԳՐՈՒՄ
 |
"ԱՍՏՐՈՆ" ավտոմատ աստղադիտարանը (Ղրիմի աստղադիտարան և Laboratoire d'Astronomie Spaziale, Marseille) արձակվել էր 1983 թ. մարտին ուլտրամանուշակագույն դիտակ-սպեկտրոմետրով: Գառնիում հայ մասնագետների կողմից մշակվել էր դիտակի ճշգրիտ կայունացման համակարգը (±0.3 անկ.վրկ): |
ԳԼԱԶԱՐ-1,2. ԱՍՏՂԱԴԻՏԱՐԱՆՆԵՐ "ՄԻՐ" ԿԱՅԱՆԻ "ՔՎԱՆՏ" և "ԿՐԻՍՏԱԼ" ԿՑՈՐԴՆԵՐ ՎՐԱ
 |
1987 թ. մարտի 31-ին աստղաֆիզիկական "Քվանտ" կցորդը արձակվեց "ՄԻՐ" տիեզերական կայանիին կցվելու համար, որի վրա տեղադրված էր ԳԼԱԶԱՐ-1-ը` 1200 - 2000 Å տիրույթում աստղերի պատկերներ ստանալու համար: 1990թ. մայիսի 31-ին արձակվեց ԳԼԱԶԱՐ-2-ը` "ԿՐԻՍՏԱԼ" կցորդի վրա տեղադրված, որը սակայն չաշխատեց ուղեծրի վրա: |
ԱՐԵԳԱԿՆԱՅԻՆ ՃՇԳՐԻՏ ՏՎԻՉ. ԱՐԲԱՆՅԱԿ "ԷԼԵԿՏՐՈ"
 |
Արեգակնային ճշգրիտ տվիչը արձակվել է 31.10.1994 և հաջողությամբ աշխատել է "ԷԼԵԿՏՐՈ" օդերևութաբանական արբանյակի վրա: |
ՍԱՐՔԵՐ ՄԻՋՄՈԼՈՐԱԿԱՅԻՆ ԳԻՏԱՓՈՐՁԵՐԻ ՀԱՄԱՐ. "ՖՈԲՈՍ","ԹԵՐԵՔ" ԿԱՅԱՆՆԵՐ
 |
Տվիչները, հանգույցները կիրառվել էր մի շարք տիեզերական գիտափորձերում: |
Armenian